Điều trị zona thần kinh bằng đông y là sự kết hợp của nhiều phương pháp khác nhau như sử dụng các bài thuốc uống, thuốc đắp ngoài da từ thảo dược, châm cứu. Chúng được thực hiện nhằm mục đích làm giảm các triệu chứng của bệnh, giảm đau sau zona, ức chế bệnh lan rộng và giảm thiểu các di chứng xấu cho người bệnh.
Bệnh zona thần kinh trong đông y
Bệnh zona thần kinh là một dạng tổn thương da cấp tính xảy ra do có sự tái hoạt động mạnh mẽ của virus Varicella zoster trên những bệnh nhân từng có tiền sử bị thủy đậu. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là sự xuất hiện của những tổn thương da màu đỏ, bên trên nổi nhiều mụn nước nhỏ kết hợp với nhau thành từng cụm.
Bệnh có thể gây ảnh hưởng đến nhiều vị trí trên cơ thể. Có người bị zona thần kinh trên mặt nhưng có người lại bị ở lưng, ngực, tay chân hay bụng. Tổn thương không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây cảm giác đau nhức ngoài da, ngứa ngáy. Nghiêm trọng hơn, bệnh zona thần kinh nặng còn có thể gây biến chứng đau dây thần kinh kéo dài sau khi bình phục cùng nhiều tác hại khác.
Điều trị bệnh zona thần kinh bằng đông y là phương pháp được áp dụng rộng rãi từ hàng ngàn năm qua
Trong Đông y, bệnh zona thần kinh được biết đến với các tên gọi như hỏa đái sang hoặc tri thù sang. Nguyên nhân gây bệnh được xác định có liên quan đến các yếu tố sau:
- Cơ thể thấp nhiệt khiến kinh Tỳ bị ứ trệ và suy giảm chức năng hoạt động. Nhiệt độc tích tụ dưới da lâu ngày sẽ sinh bệnh.
- Do hỏa độc ứ trệ nhiều trong máu thúc đẩy sự phát triển của các nốt ban đỏ trên da
- Bị tắc nghẽn kinh mạch, khí huyết không thông do ảnh hưởng của tình trạng thấp nhiệt.
- Ngoại cảm độc tà dẫn đến thấp nhiệt thúc đẩy bệnh các triệu chứng bệnh zona bùng phát dữ dội.
Bài thuốc uống điều trị zona thần kinh bằng Đông y
Để điều trị bệnh zona thần kinh, y học cổ truyền có nhiều bài thuốc uống phối hợp giữa nhiều thảo dược tự nhiên với nhau giúp cải thiện các triệu chứng bệnh và hỗ trợ giảm đau dây thần kinh sau zona. Các bài thuốc được thầy thuốc kê đơn sao cho phù hợp với từng thể bệnh và dấu hiệu bệnh nhân đang gặp phải.
- Bài thuốc đông y chữa zona thần kinh thể thấp nhiệt
- Thành phần: Hạt bo bo (ý dĩ nhân), đậu đỏ mỗi vị 15g; Kim ngân hoa, xích phục linh, địa hoàng, quả cây chổi khô (địa phu tử) mỗi vị 12g; Cây mã đề, thược dược, rau sam, mỗi vị 10g; Thổ hoắc hương, bội lan ( mỗi vị 9g), quốc lão (cam thảo) 6g.
- Cách dùng thuốc: Các dược liệu đã chuẩn bị rửa qua nước cho sạch bụi bẩn. Sau đó cho tất cả vào ấm sắc chung với 1 lít nước đến khi cạn còn 1/3. Thuốc sắc thu được chia uống vào buổi sáng, trưa, tối đều đặn mỗi ngày 1 thang cho đến khi các triệu chứng bệnh zona thần kinh được loại bỏ dứt điểm.
- Đối tượng sử dụng: Bài thuốc điều trị zona thần kinh bằng đông y này thích hợp với những bệnh nhân có thể thấp nhiệt. Đặc điểm nhận biết của thể bệnh này là: Xuất hiện của các nốt mụn nước căng bóng trên da gây đau nhức, ngứa ngáy; Miệng khô, họng khô, hay khát nước; Ăn uống không ngon miệng, chán ăn, ăn lâu tiêu; Trong người bứt rứt, dễ bị kích động; Nước tiểu vàng đậm; Mạch huyền. Dùng bài thuốc trên có tác dụng tiêu độc, giải nhiệt, chỉ thống (cắt cơn đau thần kinh sau khi mắc bệnh zona)
- Điều trị zona thần kinh bằng đông y cho thể nhiệt độc
Áp dụng phép chữa tiêu độc, giải nhiệt, chỉ thống, tả hỏa với bài thuốc “Đại thanh liên kiều thang gia giảm”:
- Thành phần: Đậu xanh 15 – 30g, thanh thảo tâm, huyền sâm, lưỡi hái, hoàng cầm mỗi vị 9g, thược dược (xích thược), đơn bì (sao) mỗi vị 6g, tỳ liên, địa hoàng, song hoa mỗi vị 12g, rau sam ( mã xì hiện) 15g.
- Cách dùng thuốc: Gộp các vị trên lại tạo thành một thang thuốc. Mỗi ngày lấy một thang sắc kỹ chia uống làm 2 – 3 lần.
- Đối tượng sử dụng: Bài thuốc trên dùng trong các trường hợp bị zona thần kinh thể nhiệt độc. Dấu hiệu nhận biết bệnh là: Da nổi nốt ban có dịch nước trên nền tổn thương màu đỏ, nóng rát da, khó ngủ vào ban đêm, họng khô, có cảm giác đắng trong miệng, khó đi cầu. Chất lưỡi đỏ có rêu vàng, mạch huyền và sắc.
- Bài thuốc trị bệnh zona thần kinh thể khí huyết ngưng
- Thành phần: Mã thuật (nghệ vàng), kim linh tử, huyền hồ sách, cỏ ngọc mỗi vị 9g, vỏ quýt xanh( thanh bì), sài hồ mỗi vị 6g, bạch thược và xuyên quy mỗi vị 12g, xơ mướp 10g.
- Cách dùng thuốc: Cho hết các dược liệu vào ấm, đổ thêm 500ml sắc kỹ khoảng 20 phút gạn ra uống đều đặn hàng ngày để giảm đau và kiểm soát tốt các triệu chứng do bệnh zona thần kinh gây ra.
- Đối tượng sử dụng: Những bệnh nhân thuộc thể khí huyết ngưng thường được thầy thuốc kê đơn bài này. Người mắc bệnh thể này sẽ nhận thấy các dấu hiệu: Cảm giác đau sau zona vẫn còn ngay cả khi đã chữa lành được tổn thương trên da, trằn trọc khó ngủ vào ban đêm, tâm phiền, chất lưỡi đỏ phủ rêu màu trắng nhạt. Người lớn tuổi là đối tượng dễ mắc bệnh zona thần kinh thể khí huyết ngưng nhất.
Bệnh zona thần kinh được chia thành nhiều thể với các bài thuốc đông y điều trị phù hợp.
- Trị zona thần kinh thể tỳ hư, thấp trệ bằng thuốc Đông y
- Thành phần: Quế rừng (hậu phác), thương truật, phục linh mỗi vị 16g; Vỏ quýt (trần bì), trư linh, mã đề nước, khương thanh, kim ngân hoa, diếp hoang (bồ công anh), trạch tả mỗi vị 12g, quốc lão 6g, nhục quế và gừng tươi mỗi vị 4g, huyền hồ 8g.
- Cách dùng thuốc: Sắc tất cả các vị dược liệu lấy nước uống 1 thang mỗi ngày.
- Đối tượng sử dụng: Dùng cho bệnh nhân bị zona thần kinh thể thấp trệ, tỳ hư. Các dấu hiệu của thể bệnh này bao gồm: Da nổi nhiều mụn nước mọc dày thành cụm, bọc nước lớn, đau nhẹ khi mụn vỡ, miệng khô, chán ăn, tiêu lỏng nhiều lần trong ngày, bụng chướng căng, lưỡi bệu nhợt nhạt phủ lớp rêu trắng dày. Nếu có những dấu hiệu tương tự, người bệnh có thể tham khảo ý kiến các thầy thuốc y học cổ truyền về việc sử dụng bài thuốc điều trị zona thần kinh bằng đông y vừa được hướng dẫn.
- Chữa trị bệnh zona thần kinh thể khí trệ huyết ứ bằng thuốc đông y
- Thành phần: Địa hoàng và đương quy mỗi vị 18g; thược dược và chỉ xác mỗi vị 12; quốc lão, sài hồ, hương thảo mỗi vị 6g; hồng hoa 10g, thoát hạch anh nhi (đào nhân) 16g, tề ni, ngưu tất mỗi vị 8g.
- Cách dùng thuốc: Mỗi ngày lấy 1 thang thuốc đem sắc với 700ml nước. Khi thuốc sôi hạ nhỏ lửa đun đến khi cạn còn một nửa. Gạn ra chia làm 3 phần uống.
- Đối tượng sử dụng: Dùng cho bệnh nhân bị zona thể khí trệ huyết ứ. Đặc điểm nhận diện bệnh như sau: Khu vực da bị tổn thương nổi nhiều nốt phỏng tối màu, đau, môi thâm, tứ chi lạnh, móng tay có sắc xanh, mệt mỏi trong người, đau kéo dài sau zona, trong lưỡi có các điểm màu tím xuất hiện do ứ huyết.
- Thuốc đông y điều trị bệnh zona thể can kinh uất nhiệt
- Thành phần: Lăng du, đỗ phụ, mộc thông, vũ tôn, đương quy mỗi vị 12g, chi tử, thốn đông, nguyên sâm, sinh địa, quốc lão mỗi vị 16g.
- Cách sử dụng: Sắc uống hàng ngày. Mỗi ngày dùng 1 thang chia làm 3 phần uống.
- Đối tượng sử dụng: Bài thuốc trên được chỉ định cho các trường hợp bị bệnh zona thần kinh do can kinh uất nhiệt. Biểu hiện đặc trưng của thể bệnh này là tình trạng nổi các nốt ban đỏ trên da, trong có nhiều nước căng bóng khiến da đau rát. Ngoài ra còn có các dấu hiệu khác ngoài da như nước tiểu và rêu lưỡi màu vàng, biếng ăn, niêm mạc họng khô, bứt rứt trong người, dễ nổi nóng, mạch huyền.
Thuốc chữa zona thần kinh bằng Đông y dạng đắp ngoài da
Cùng với các bài thuốc uống, người bị zona thần kinh nên kết hợp sử dụng thuốc bôi đắp để đẩy nhanh hiệu quả điều trị, làm tăng tốc độ chữa lành tổn thương bên ngoài da, đồng thời ngăn chặn mầm bệnh lan rộng.
– Bài 1: Lấy củ bạch chỉ tươi rửa sạch, bào mỏng, đem phơi vài nắng cho khô. Sau đó đem dược liệu tán nhỏ. Mỗi lần lấy một lượng bột thuốc vừa đủ hòa với nước đun sôi để nguội cho hơi sền sệt. Bôi một lớp mỏng thuốc lên khu vực bị zona thần kinh liên tục mỗi ngày vài lần.
Củ bạch chỉ được đông y sử dụng làm thuốc đắp chữa zona thần kinh
– Bài 2: Lấy 1 nắm lục đậu ngâm nước ấm một lúc cho mềm. Cho vào cối giã nát rồi đắp trực tiếp lên chỗ da cần điều trị, để khoảng 30 phút mới rửa lại. Mỗi ngày đắp 3 – 4 lần có tác dụng làm mát da, xoa dịu cơn đau rát khó chịu.
– Bài 3: Rau sam nhặt 1 nắm rửa sạch bằng nước muối rồi để ráo nước. Giã nát lấy nước cốt rồi trộn chung với một ít bột long não (băng phiến) đắp lên khu vực da bị ảnh hưởng vài lần trong ngày.
– Bài 4: Củ hành ta lột vỏ, bào mỏng. Lần lượt lấy từng lát hành đắp phủ kín khu vực da bị bệnh.
– Bài 5: Giã nát vài ngọn khoai lang mới hái rồi đắp lên chỗ da bị nổi mụn nước, băng cố định lại. Thay thuốc mỗi ngày 1 lần.
– Bài 6: Dùng ngọn cây mướp đem giã nát với vài hạt muối ăn. Đắp lên chỗ bị zona để khô rồi bỏ ra. Rửa sạch lại da với nước.
– Bài 7: Giã cây cỏ nhọ nồi cho nát rồi đắp lên khu vực tổn thương ngày 1 – 2 lần cho đến khi khỏi bệnh.
– Bài 8: Lấy kim hoàng tán bôi ngoài khu vực da bị zona.
**Lưu ý: Các bài thuốc từ số 1 đến số 7 nên dùng điều trị bệnh khi mới bị zona, mụn nước còn nguyên. Riêng bài số 8 áp dụng cho các trường hợp đã bị vỡ mụn nước.
Điều trị bệnh zona thần kinh bằng các phương pháp đông y khác
Bên cạnh các bài thuốc uống và bôi ngoài da, đông y còn áp dụng nhiều phương pháp trị liệu khác để chữa bệnh zona thần kinh, giúp rút ngăn thời gian điều trị bệnh. Bao gồm:
- Châm cứu giảm đau sau zona thần kinh
Liệu pháp châm cứu thường được áp dụng để giảm đau do di chứng zona thần kinh để lại. Phương pháp này sử dụng kim châm tác động vào các huyệt đạo chính và huyệt đạo tương ứng trên cơ thể. Với mỗi vị trí bị bệnh, thầy thuốc sẽ tiến hành lựa chọn phép châm và cách châm cứu phù hợp.
Với phương pháp điều trị zona thần kinh bằng Đông y này, thầy thuốc sẽ chọn huyệt theo kinh như sau:
– Các huyệt đạo châm cứu chính, cố định:
- Huyệt khúc trì
- Huyệt tam âm giao
- Huyệt thân trụ
- Huyệt dương lăng tuyền
- Huyệt Ốc ế
- Huyệt Phế du
- Huyệt Huyết hải
– Huyệt đạo phối hợp:
- Bị zona thần kinh ở trán: Châm thêm huyệt thái dương, huyệt dương bạch và huyệt đầu duy
- Zona ở gò má: Châm thêm các huyệt tứ bạch, huyệt tình minh và huyệt hạ quan
- Zona thần kinh ở vùng hàm dưới: Thêm huyệt giáp xa, huyệt đại nghênh, huyệt địa thương
- Tổn thương ở vùng hố nách: Tác động thêm huyệt kiên trinh, huyệt cực tuyền
- Zona ở trên rốn: Thêm huyệt hợp cốc
- Bệnh xuất hiện dưới rốn: Bổ sung thêm huyệt túc tam lý
Phép châm:
Phương pháp châm cứu được lựa chọn tùy theo lứa tuổi của người bệnh:
- Châm tả: Áp dụng cho thanh thiếu niên
- Phép bổ: Dùng điều trị zona thần kinh cho người lớn tuổi.
Liệu pháp châm cứu được đông y ứng dụng để giảm đau sau zona thần kinh
Tần suất châm cứu:
Tùy theo mức độ nghiêm trọng của zona, thầy thuốc có thể chỉ định châm cứu mỗi ngày hoặc 2 ngày một lần. Một liệu trình điều trị kéo dài trong 10 ngày.
Chống chỉ định:
Không áp dụng liệu pháp châm cứu cho bệnh nhân bị zona thần kinh nặng có biểu hiện viêm loét da, bội nhiễm vi khuẩn, mưng mủ. Người đang được điều trị bằng thuốc chống đông máu hoặc bệnh nhân có rối loạn tâm lý cũng không nên áp dụng.
- Điều trị zona thần kinh bằng đông y với phương pháp vi cứu
Với phương pháp này, thầy thuốc sẽ sử dụng điếu ngải đốt chảy và hơ nóng quanh khu vực da bị tổn thương cho đến khi da có biểu hiện ửng đỏ thì dừng lại. Sau đó tiến hành cứu các huyệt đạo gồm: Huyệt tâm du, huyệt phế du.
Phương pháp vi cứu được áp dụng theo cách trên mỗi ngày 1 lần trong khoảng thời gian từ 30 – 40 phút. Nó có tác dụng tả hỏa, tiêu độc, giảm đau rát ngoài da và đau dây thần kinh tọa do bệnh zona thần kinh gây ra. Bên cạnh đó, vi cứu còn mang lại hiệu quả tích cực trong việc giảm hiện tượng sưng viêm, phù nề trên da, cải thiện khả năng miễn dịch và kích thích lưu thông máu đến khu vực bị bệnh nhằm đưa các chất cần thiết đến nuôi dưỡng, tái tạo tổn thương.
Lưu ý khi điều trị zona thần kinh và đau sau zona bằng đông y
Trong quá trình chữa zona thần kinh bằng Đông y, người bệnh cần lưu ý những vấn đề dưới đây để đạt được hiệu quả tốt nhất:
- Hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh zona trong đông y tùy thuộc vào cơ địa và giai đoạn bệnh zona. Để đảm bảo chắc chắn phương pháp này phù hợp với bạn thì cần tiến hành thăm khám và tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi tiến hành.
- Cân nhắc lựa chọn cách chữa bệnh zona thần kinh khác nếu trong thời gian điều trị bằng đông y, các triệu chứng bệnh vẫn tiếp tục tiến triển nặng hơn.
- Thận trọng khi áp dụng các bài thuốc thảo dược, châm cứu, vi cứu cho một số đối tượng như: Bà bầu, trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, phụ nữ đang cho con bú, người cao tuổi.
- Lựa chọn cơ sở khám chữa bệnh bằng đông y uy tín đã được cấp phép sử dụng.
- Tránh mua dược liệu được bày bán ngoài lề đường, không rõ nguồn gốc.
- Trong thời gian điều trị bệnh zona thần kinh bằng đông y, nếu có bất kỳ tác dụng phụ khác thường nào phát sinh, người bệnh nên ngưng lại và báo ngay cho thầy thuốc biết để được hướng dẫn cách xử lý.
Thông tin về phòng khám:
- Địa chỉ: Số 27 LK23, Ngô thì nhậm, phường Hà Cầu, quận Hà Đông, tp Hà Nội
- Điện thoại : 0988308581
- Website: http://www.luongynguyendinhmanh.com
- Giờ làm việc
- Thứ 2 – Chủ nhật: Chiều (13h30– 17h00).
- Nghỉ các ngày lễ tết, Ngày mùng 1 và 15 Âm lịch